Ważne pojęcia finansowe

Każdy z nas słyszy je wielokrotnie i niby wiemy co się za tymi określeniami kryje, ale jak pokazują sondaże nie zawsze do końca rozumiemy o co w tym wszystkim chodzi. W tym artykule wyjaśniamy ważne pojęcia finansowe.

Dewaluacja

Czy też deprecjacja waluty krajowej zwiększa ceny dóbr importowanych (finalnych i pośrednich) i nabija tym samym bezpośrednio i pośrednio inflację krajową. Skala tego zjawiska zależy od udziału HZ w PKB.

Stopy procentowe

Paradoks stóp procentowych polega na tym, że ich krótkookresowy wpływ na koszty generuje impulsy proinflacyjne. Drugi impuls proinflacyjny jest skutkiem zmniejszenia inwestycji w długim okresie. Efektem dominującym (w średnim okresie) jest jednak negatywny wpływ na zagregowany popyt i przez to na ceny.

Podatki

Podatek pośredni wprowadzony dla danego dobra zmniejsza ilość równoważącą rynek i podbija cenę. Producent i konsument dzielą się kosztami podatku.

Struktura rynku

Przykłady: Wzrost cen ropy w roku 1999: ceny benzyny w UE wzrosły średnio 14%; w Polsce o 55%. Liberalizacja rynku telekomunikacyjnego w Niemczech doprowadziła do spadku ceny impulsu średnio o 1/5. Liberalizacja w branży energetycznej w Niemczech: ceny o 14% niższe w ciągu 6 m - cy 1999. W Niemczech spadek cen energii o 20% pociąga 0,5 pkt procentowych spadek inflacji. Ponieważ inflacja wynosi ok. 1% rocznie jest to spadek o połowę.

Cła i kontyngenty

Nakładanie ceł zwiększa krajową produkcję kosztem wzrostu ceny. Wprowadzenie kontyngentu redukuje import i podbija krajowe ceny. Przykład: Wzrost ceł na żywność pod wpływem nacisków lobby rolniczego w 1999 r. W Polsce doprowadził do wzrostu cen produktów rolnych oraz ogólnego poziomu cen.

Interwencje rządowe

Interwencje rządowe (np. Na rynku rolnym) mają za zadanie „zapewnić opłacalność produkcji” czyli utrwalić stan nadwyżki podaży nad popytem.

Model Balassy –Samuelsona

W analizie ekonomicznej często przyjmuje się dla uproszczenia, że wszystkimi dobrami można handlować pomiędzy krajami. Tymczasem niemożność bądź wysokie koszty transportu a, także bariery celne powodują, że w praktyce nie wszystkie dobra można określić jako handlowalne. Na tym spostrzeżeniu opiera się model TNT (B - S). Model BS jest modelem realnej sfery gospodarki. Przy pewnych dodatkowych założeniach (wcale nie abstrakcyjnych) może jednak służyć do wyjaśniania zjawisk inflacyjnych w krajach rozwijających się.